Nacht- en ploegenarbeid: Wie wint? Wie verliest?

Alle levende wezens op deze planeet volgen een bepaald biologisch ritme. Als dit ritme voortdurend verstoord wordt, is het steeds moeilijker om zijn gewone tred terug te vinden.
(Marc Dujardin, geneesheer)

Doorheen de jaren heeft de regering deze vorm van arbeidsorganisatie echter bijzonder aantrekkelijk gemaakt voor de werkgevers. Op enkele jaren tijd zijn deze cadeaus geëvolueerd van 1% tot 17,8%. Zonder oog voor de gezondheid van de werknemers.
Nochtans zijn alle deskundigen formeel: nacht- en ploegenarbeid is niet alleen slecht voor de gezondheid van de werknemer, maar ook voor zijn sociale leven en de sociale zekerheid.
De Algemene Centrale-ABVV vindt het onaanvaardbaar dat de gezondheid van de werknemers wordt geschaad omdat ze gewoon hun brood moeten verdienen. Ze wou dan ook de impact van nacht- en ploegenarbeid op de gezondheid onderzoeken en heeft een grootschalige enquête gevoerd. De eerste resultaten hiervan bevestigen onze bekommernis betreffende de nefaste gevolgen voor de gezondheid van de werknemers.

VOORDELEN VOOR DE WERKGEVER

We stellen vandaag vast dat, in veel gevallen, ploegenarbeid goedkoper is dan dagarbeid.
Het is zo dat de bedrijfsvoorheffing een voorschot is op onze belastingen. Elke maand houdt de werkgever deze bedrijfsvoorheffing in op ons brutoloon en stort hij die door aan de fiscus.
Met de huidige subsidies houdt de werkgever nog altijd de volledige bedrijfsvoorheffing in op ons brutoloon, maar hij moet de totaliteit niet meer doorstorten aan de Staat. Hij mag namelijk een deel van de bedrijfsvoorheffing houden.
Sinds 2004 kent de regering voor nacht- en ploegenarbeid vrijstellingen toe op de bedrijfsvoorheffing. Werkgevers die kiezen voor deze arbeidsorganisatie mogen een steeds groter wordend aandeel van de ingehouden bedrijfsvoorheffing op de lonen van de werknemers houden. Op enkele jaren tijd zijn deze cadeaus geëvolueerd van 0.5% in 2004 tot 25% voor 2019. Zonder enige tegenprestatie.

GEVOLGEN

Ploegen- en nachtarbeid klinkt aantrekkelijk in de zin dat de werknemer overdag over meer vrije tijd beschikt en een interessante loontoeslag geniet. Daarnaast is er bij ploegenarbeid vaak een grotere solidariteit onder collega’s, meer autonomie op de werkvloer en een minder uitgesproken hiërarchie.
Maar ploegen- en nachtarbeid heeft ook op het vlak van arbeidsomstandigheden heel wat negatieve effecten :

-moeilijke uurregelingen (zeer frequent op zondag, vaak langere dagelijkse en wekelijkse arbeidstijd);
-organisatorische moeilijkheden;
-fysieke problemen, verminderde waakzaamheid;
-de toegang tot bepaalde diensten is veel moeilijker: personeelsdienst, arbeidsgeneesheer, sociale activiteiten, werknemersvertegenwoordiging;
-‘s nachts werken kan bovendien het gevoel geven dat men geïsoleerd is door een gebrek aan communicatie en informatie tussen de dag- en nachtploegen;
-gebrekkige erkenning van het beroep, alsof nachtarbeid geen specifieke moeilijkheden zou inhouden;
-de loopbaanevolutie van nacht- en ploegenwerkers wordt afgeremd omdat ze minder gemakkelijk toegang hebben tot beroepsopleidingen.

GEVOLGEN VOOR DE GEZONDHEID

Op korte termijn:
• slaapstoornissen en chronische vermoeidheid;
• een minder herstellende en onderbroken slaap;
• neiging om geneesmiddelen te nemen die de slaap bevorderen of net tegenhouden;
• spijsverteringsklachten;
• een grotere stressgevoeligheid;
• meer kans op depressie.

Op lange termijn:
• het risico op hart- en vaatziekten ligt 40% hoger door de nachtarbeid;
• het risico op kanker (meer bepaald borstkanker en darmkanker);
• vrouwen worden aan specifieke risico’s blootgesteld tijdens de zwangerschap. Zo werd er een verband aangetoond met het risico op groeivertraging, vroeggeboorte en miskraam;
• oververmoeidheid, met op termijn vroegtijdige veroudering van het lichaam en verslechtering van de gezondheidstoestand.

Omwille van deze redenen zal ABVV (in samenwerking met de andere vakbonden) bekijken of we geen beter ploegrooster kunnen opstellen.

Doe zelf de test en bekijk of je in aanmerking komt voor een lichtere, 'draagzamere' ploegrooster. Klik HIER.